N'oge mgbanwe ihu igwe na-eme ka ọtụtụ mpaghara ụwa na-ekpo ọkụ ma na-ekpo ọkụ karị, ọ bụ ihe na-eche echiche iche na ọzara bụ ihe ọhụrụ biomes nke toro nke ọma n'ime afọ 30 gara aga. Mpaghara kpọrọ nkụ juru ebe niile, dị ka ọzara nke na-ekpuchi ọtụtụ ọdịda anyanwụ North America taa, malitere ịpụta naanị n'ime afọ 5 ruo 7 gara aga.
Ịghọta ka osisi ndị wakporo ọzara ndị a siri ike si nwee ike ịdị ndụ nwere ike inye aka ịkọ ka usoro ihe ndị dị ndụ ga-esi gaa n'ọdịniihu kpọrọ nkụ.
Nnyocha kpụ ọkụ n'ọnụ nke otu osisi ndị mbụ wakporo na-apụta desat Ọtụtụ nde afọ gara aga kwubiri na ndị ọsụ ụzọ ndị a—rock daisies—abịaghị n’ejikere ime ihe banyere okpomọkụ, anwụ na-ekpo ọkụ na ụkọ mmiri. Ha emebela mgbanwe maka nrụgide ndị dị otú ahụ mgbe ha na-ebi na nkụ, nke ekpughere n'ebe nkume dị n'ime ochie, ebe mmiri na-adịghị na ọbụna. oke ohia okpomọkụ, ihe niile mere ka ọ dịrị ha mfe ịwakpo ebe kpọrọ nkụ na-agbasawanye.
Mahadum California, onye na-eme nchọpụta Berkeley Isaac Lichter-Marck na Bruce Baldwin, UC Berkeley prọfesọ nke integrative biology, curator nke Jepson Herbarium na onye isi nchịkọta akụkọ nke "The Jepson Desert Manual: Vascular Plants of Southeast California" (2002), bipụtara ọmụmụ ha banyere mgbanwe nke rock daisies na ọzara North America n'izu a na akwụkwọ akụkọ Omume nke National Academy of Sciences.
Ọmụmụ ihe bụ nke mbụ na-enye ihe akaebe iji dozie arụmụka evolushọn ogologo oge: mere akara ngosi osisi ọzara, dị ka saguaro cacti mara mma, ocotillos na-enwu ọkụ na agaves Seussian na-eme mgbanwe. ọnọdụ kpọrọ nkụ ọ bụ naanị mgbe ha wakporo ọzara, ka ọ bụ na ha abanyela na-adaba na nrụgide nke ndụ ọzara?
Ajụjụ a dị mkpa taa, Lichter-Marck kwuru, n'ihi na ime ngwa ngwa ihie n'ihi mgbanwe ihu igwe bụ ihe ịma aka osisi imeghari ngwa ngwa karịa ka ha nwere n'oge gara aga. Ugbua, ihe dị ka otu ụzọ n'ụzọ ise nke elu ala ụwa bụ ọzara. Ọ bụrụ na ime mgbanwe n'ọnọdụ kpọrọ nkụ ga-ekwe omume naanị maka osisi ndị nwegorolarị iji nagide nrụgide dị otú ahụ, mgbe ahụ ọtụtụ ndị taa nwere ike ọ gaghị enwe ngwa ngwa mkpụrụ ndụ ihe nketa zuru oke iji dị ndụ.
"Ọ bụrụ na ị na-eche banyere nkụda mmụọ naanị dị ka ihe mkpali ịkụ mkpụrụ evolushọn, mgbe ahụ n'ọtụtụ ọnọdụ ndị mmadụ nwere ike ịsị na osisi ndị a dị ndụ, ha nwere ike ime mgbanwe, ha ga-adịkwa mma. Ha ga-eji ọnọdụ ọhụrụ ndị a eme ihe, ha ga-eme nke ọma, "Lichter-Marck kwuru, onye bụkwa onye nyocha nyocha postdoctoral National Science Foundation na UCLA.
Ma akụkọ ihe mere eme nke rock daisies na-atụ aro na "mgbe ọzara pụtara, osisi ndị ahụ nwere ihe ndị dị mkpa tupu oge eruo iji nweta ọnọdụ ọhụrụ bụ ndị na-eme nke ọma," ka o kwuru. “Ịtinyekwu nkụ na sistemụ ahụ apụtaghị na mgbanwe mgbanwe ngwa ngwa ga-eme. E nwere obere usoro ọmụmụ nke nwere ike irite uru n'ọkwa mmiri ọhụrụ, nke ahụ dịkwa mkpa maka ịghọta mmetụta mgbanwe ihu igwe na-enwe n'ọdịdị dị iche iche nke ihe ndị dị ndụ.
Afọ asaa na-awagharị ọzara
Ndị ọkà mmụta ihe ọkụkụ ghọtara ogologo oge gara aga na mgbe ihe ọkụkụ wakporo ọzara, ha na-agbanwe ngwa ngwa iji mejupụta ọtụtụ niche nke ụdị ebe obibi ọhụrụ a kere.
"Ọbụna n'oge na-adịbeghị anya dị ka nde 1 ruo 1.5 nde afọ gara aga, ọ gaara esiri ike ịchọta ebe obibi ọzara zuru ebe niile dị ka anyị na-ahụ taa na North America, nke bụ ụdị ihe ijuanya n'ihi na ugbu a ọzara na ebe ndị kpọrọ nkụ bụ ihe ndị na-emepụta ihe na-agbasawanye n'ụwa. "Lichter-Marck kwuru. "Ma n'oge Miocene Epoch n'oge ikpeazụ, ebe obibi akọrọ gbasaa, na usoro ọmụmụ nke ụwa nke osisi ọzara, karịsịa usoro ọmụmụ ndị dị ka cacti, agaves na osisi ice - yana ọtụtụ usoro ọmụmụ ndị ọzọ na-anabata ụkọ mmiri ozuzo - nwere mgbanwe ngwa ngwa. ”
Otú ọ dị, ndị ọkà mmụta ihe banyere ihe ndị dị ndụ rụtụrụ aka na ihe ọkụkụ ndị na-emepụta ihe ndị na-eme nke ọma n’ọtụtụ iri nde afọ tupu ọzara na-aba ụba nwere àgwà ndị yiri nke osisi ọzara taa. Ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị, dị ka onye ọkà mmụta ihe ochie bụ Daniel Axelrod nke UCLA na UC Davis, rụrụ ụka na nke a pụtara na osisi ndị na-eme nke ọma n'ọzara taa malitere na mbụ ma bụrụ nke a kwadoro-ma ọ bụ na-eme ka ọ dị ndụ-iji lanarị ọnọdụ ọzara site na-eto eto na microsites akọrọ, dị ka. oke nkume, onyinyo mmiri ozuzo ma ọ bụ ugwu ugwu. Ndị ọzọ, dị ka UC Berkeley's Ledyard Stebbins, onye ọkà mmụta ihe banyere evolushọn bụ onye nyere aka chọta UC Davis Department of Genetics, rụrụ ụka na ala kpọrọ nkụ n'onwe ya kpalitere osisi ime mgbanwe na ịzụlite àgwà iji nagide nkụ, okpomọkụ, ìhè anyanwụ siri ike na ifufe siri ike.
N'agbanyeghị myirịta dị n'etiti ugwu nkume na ọzara, o siri ike igosi na osisi ọzara na-esi na osisi ndị na-adaba na nrụgide nke nkụ, n'otu akụkụ n'ihi na fossils adịghị adịkarị n'ebe obibi akọrọ na enweghị ike ịgwa anyị ọtụtụ ihe banyere ebe obibi nke oge ochie ndị a. osisi na-eto eto.
Nye Lichter-Marck na Baldwin, rock daisies, nke a na-ekewa n'ime ebo Perityleae na ezinụlọ sunflower, yiri ka ọ bụ ezigbo ìgwè nke iji nyochaa njikọ ahụ. Ụdị ụfọdụ na-ebi n'elu nkume kpọrọ nkụ, nke ekpughere n'ebe okpomọkụ nke Mexico-ihe a pụrụ iwere dị ka "micro-deserts" ebe ndị ọzọ abanyela nke ọma na mpaghara ọzara, dị ka Mojave na California na Great Basin, Chihuahuan na Sonoran ọzara na-ekpuchi. ọtụtụ n'ebe ọdịda anyanwụ North America.
"Osisi ndị na-ebi n'elu nkume nkume na-eche ọtụtụ ihe ịma aka dị ka ndị bi n'ebe akọrọ na ọzara," Lichter-Marck kwuru. “A na-enwekarị ìhè UV, ifufe na nkụ, ọnọdụ na-ekpochapụ ihe, yana okpomọkụ na ntu oyi. Ha na-abụkarịkwa ndị ahịhịa ahịhịa.
"Ụzọ osisi si emeso ha dị iche iche, ma ha na-agụnyekarị ụdị ụdị mgbọrọgwụ mgbọrọgwụ pụrụ iche nke na-enyere ha aka ịrapara n'osisi dịpụrụ adịpụ, yana ime ihe na-eme ka ọnọdụ kpọrọ nkụ dị elu. Ha na-enwekarị akwụkwọ nta, ma ọ bụ akwụkwọ nwere nnukwu mkpuchi ntutu nke na-enyere aka igbochi ha megide ụkọ mmiri ozuzo na igbochi ìhè anyanwụ, gụnyere ọkụ UV. Ha na-enwekarịkwa ihe nchebe kemịkalụ siri ike megide ahịhịa ahịhịa, n'ihi na ọ na-ewe ike dị ukwuu iji nwetaghachi mgbe e mechachara ya.”
Maka Ph.D ya. Tesis na Ngalaba Integrative Biology na Jepson Herbarium, Lichter-Marck, onye Southern California, na-agbagharị n'ọzara Arizona, California, Texas na Mexico ruo ọnwa ole na ole n'otu oge n'ime gwongworo, ya na onye na-acha anụnụ anụnụ, Rio. , iji chịkọta ọtụtụ narị ụdị nkume daises. Ụfọdụ nkume daisies bụ otu n'ime ndị na-eto eto kacha dị egwu n'oge opupu ihe ubi, na-eme ka ọzara nwee okooko osisi mara mma. Otú ọ dị, ọtụtụ ndị nwere nanị n'obere ógbè ebe ha na-eto nanị na ihu nkume kwụ ọtọ ma ọ bụ n'àgwàetiti mbara igwe, na-eme ka ha dị ize ndụ ịnakọta. Lichter-Marck bụ ọkaibe ugwu nwere ahụmahụ, nka dị mkpa maka ya ọrụ ubi n'ime ala siri ike.
O mesịrị dezie DNA nke ihe atụ ndị a—73 n’ime ụdị 84 a ma ama nke rock daisy—ma depụtakwa akụkọ ndụ ha, dị ka ebe ha tolitere, ụdị usoro mgbọrọgwụ ha nwere, na ma hà na-adị kwa afọ ma ọ bụ na-adịru nwa oge, ahịhịa ma ọ bụ ahịhịa. osisi shrub. O wee jiri ha tụnyere daisies fossilized iji wepụta usoro iheomume siri ike nke mmalite nke njirimara ndị a na ngbanwe nke usoro ọmụmụ n'ime ọzara.
Nke a nyere ya ohere ikwubi na ọtụtụ nkume daises-karịsịa, genus Laphamia, nke bụ onye mbụ batara n'ime ọzara ma bụrụ nnukwu nkume daisy genus - emewo ka nrụgide nke okpomọkụ, oké mmiri ozuzo, ifufe na anyanwụ site n'ikike ha. na-eto eto n'ọnụ ọnụ ugwu tupu ịwakpo ọzara.
Lichter-Marck kwuru, "Nke a bụ ngosipụta doro anya nke pụtara na mbụ Axelrod's hypothesis-nke otu osisi ọzara sitere na microclimates kpọrọ nkụ tupu ebe obibi ọzara pụta," Lichter-Marck kwuru. "Ihe nke a pụtara bụ na atụmatụ maka ịnagide mmiri ozuzo bụ nke e ji mara ahịhịa ahịhịa nwere ike ọ gaghị anọchi anya azịza maka ọnọdụ akọrọ a na-ahụ n'ọzara. Kama nke ahụ, ha nwere ike ịbụ àgwà ndị malitere na mbụ na njikọ nke microclimates ndị toro eto na nke kwụsiri ike karị, dị ka ihe ọkụkụ n'ebe okpomọkụ. "
Nkwadebe nwere ike ịbụ isi ihe na-eme ka ihe ịga nke ọma nke ọtụtụ osisi ọzara, gụnyere cacti, bụ ndị a maara na ha na-ebi na nkume ma ọ bụ na-eto eto dị ka epiphytes na osisi ndị dị n'ime ebe okpomọkụ, n'agbanyeghị na usoro ọmụmụ ndị a buru ibu ga-achọ nyocha dị ogologo karị, o kwuru. .
Rock daisies, nke ọtụtụ n'ime ha bi n'ebe obibi pụrụ iche nke na-eme ka ha ghara ikpochapụ, na-egosi mkpa ọ dị ichekwa ụdị ndị yiri niche.
"Ọtụtụ n'ime rock daisies bụ ndị pụrụ iche ma na-adịkarị warara na nkesa ha ma bụrụ ndị a na-ahụta dị ka ihe na-abaghị uru na nlanarị nke gburugburu ebe obibi n'ozuzu ya. Na bayoloji evolushọn na n'ihe ọmụmụ ihe nchekwa nchekwa, a na-ewerekarị ihe dị ndụ pụrụ iche nwere oke ala dị warara dị ka usoro ọmụmụ na-adịghị ike na mgbe ụfọdụ a na-akpọkwa ha njedebe evolushọn nwụrụ anwụ, "O kwuru. "Ihe dị mkpa pụtara ebe a bụ na otu ndị ọkachamara n'ihe banyere ihe ndị dị ndụ na-eto n'elu ọnụ ọnụ ugwu gbasasịrị n'ebe okpomọkụ malitere nnukwu radieshon a n'ọzara. Ya mere, ọ na-egosi n'ezie na ndị ọkachamara abụghị naanị usoro ọmụmụ ndị a na-adịghị ike na njedebe nke ikpochapu. Ha nwere ike bụrụ isi mmalite dị mkpa maka imepụta ihe ọhụrụ na evolushọn. "
Lichter-Marck na-agbasawanye ọmụmụ ihe ugbu a osisi nke na-eto n'okirikiri nkume ruo Hawai, bụ́ ebe ọtụtụ ụdị na-adịghị ahụkebe na-ebi nanị n'akụkụ ugwu ndị gbadara agbagọ. Kama ịkwanye ọnụ ọnụ ugwu dị egwu iji ruo ụdị ụdị dị ụkọ, Otú ọ dị, ọ na-atụ anya iji drones.